Jak badać maszynistę?

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

13
12.2018

Każdy, kto przynajmniej raz wykonywał badania lekarskie na jakiekolwiek stanowisko w kolejnictwie zgodzi się, że wymagania lekarskie stawiane pracownikom nie odpowiadają charakterystyce pracy. Projekt Maszynista 5.0 ma za zadanie zrewolucjonizować podejście do bezpieczeństwa transportu kolejowego w tym obszarze.

Badania lekarskie a ich przełożenie na bezpieczeństwo

Współczesna kolejowa medycyna pracy skupia się na weryfikacji podstawowych cech fizycznych kandydatów i sektora kolejowego. Zarówno Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, Ignacy Góra, jak i Prezydent Związku Zawodowego Maszynistów, Leszek Miętek, od lat zwracają uwagę, że podstawowe badania cech fizycznych mają niewielkie przełożenie na jakość pracy na stanowiskach bezpośrednio związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego, w tym w szczególności maszynistów.

Diagnoza problemu

Głównym celem systemu „Maszynista 5.0” jest użycie go do diagnostyki i szkolenia pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z bezpieczeństwem i prowadzeniem ruchu kolejowego.

Naukowcy, badacze i kolejarze wchodzący w skład zespołu projektu Maszynista 5.0 są zgodni, że bezpieczeństwo ruchu kolejowego zależy w dużej mierze od cech takich, jak:

  • koordynacji wzrokowo-ruchowej,
  • szybkości reakcji,
  • orientacji przestrzennej, odporności na frustrację i zmęczenie,
  • pamięci i uwagi wzrokowej,
  • oceny szybkości i przestrzeni.

Dzięki zastosowaniu najnowszych zdobyczy w dziedzinie behawiorystyki analitycznej i psychologii możliwe było opracowanie programu badań opartych na mierzeniu cech poznawczych i szybkości reakcji na bodźce. Dzięki szerokiej wiedzy z zakresu kolejnictwa zespół INFRACERT TSI układa program badań dostosowany do charakterystyki pracy maszynisty. Przełożenie na warunki pracy maszynisty są tutaj czynnikiem decydującym o wyjątkowości projektu Maszynista 5.0.

Przyglądamy się z uwagą wnioskom z badania zdarzeń kolejowych– szczególną uwagę poświęciliśmy pladze pominięć semafora wskazującego sygnał „stój” (czyli wypadków kat. B04), z którymi słusznie walczy Prezes UTK. Pierwsze testy modułu badania czasu postrzegania i reakcji na sygnał dają nam pewność, że będziemy w stanie eliminować nieprawidłowe zachowania będące przyczyną tego typu zdarzeń. – wyjaśnia Andrzej Maciejewski, Prezes INFRACERT TSI.

Gdzie patrzy Maszynista?

Co zauważa maszynista? Jakie rzeczy przeszkadzają mu w kabinie? Na jakie aspekty prowadzenia pociągu zwrócić większą uwagę podczas szkoleń?. Na te pytania odpowiada badanie eye-trackingu (ang. śledzenia ruchu gałek ocznych). Obrazy z obu tych kamer są następnie przetwarzane i analizowane.

Badany zakłada specjalne okulary, które posiadają kamery, które obserwują ruch gałki ocznej i przestrzeń, na którą są zwrócone. Dzięki systemowi kamer i późniejszemu przetwarzaniu obrazu śledzi on wzrok osoby kierującej i pozwala na wyciągnięcie ciekawych wniosków.

 Jak zaznacza Prezes INFRACERT TSI, Andrzej Maciejewski: Najtrudniejszym elementem było oprogramowanie istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego składników – klatka po klatce oznaczaliśmy semafory, wskaźniki czy przejazdy.

Analizowanie tego, na co patrzy badany ma niezliczoną ilość zastosowań. W przypadku maszynistów można użyć go np. do sprawdzenia co może wpływać na ich uwagę już w samej kabinie i, przy jej konstruowaniu eliminować elementy rozpraszające osobę kierujące.

Trening czyni… Maszynistę

Drugą, równie rewolucyjną częścią projektu jest program treningu specjalistycznego ukierunkowanego na poprawę wartości poszczególnych mierzonych parametrów. Na przykład ćwiczenie kontroli reakcji na bodźce pozwala poprawić wyniki badania odporności na frustrację i czynniki stresogenne.

Wierzymy, że indywidualny dla każdego maszynisty zestaw ćwiczeń będzie obligatoryjnie stosowany w procesie szkolenia i przygotowania zawodowego pracowników. – wyjaśnia Prezes Andrzej Maciejewski.

Kiedy Maszynista 5.0 trafi na rynek?

Pierwszy z modułów programu – badanie czasu skupienia wzroku na istotnych elementach jest już w fazie wdrożeniowej. Jego działanie było prezentowane na targach Innotrans 2018 w Berlinie.

Zainteresowanie specjalistów z branży przerosło nasze najśmielsze oczekiwania. Maszynista 5.0 został bardzo ciepło przyjęty. – Wspomina Prezes Maciejewski.

Prezentacja badania będzie prezentowana również w czasie konferencji „Nowoczesne technologie i systemy zarządzania w transporcie szynowym 2018”, która odbędzie się w listopadzie w Zakopanem.

Na początek przyszłego roku planowane jest badanie pierwszych grup maszynistów. Udział w projekcie zadeklarowało już kilku przewoźników pasażerskich i towarowych. Co istotne, zainteresowanie projektem wyraziła również Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych – dostrzegając potencjał proaktywnego podejścia i zmniejszenia liczby zdarzeń kolejowych w przyszłości.

Nasz projekt został również zgłoszony do III edycji Konkursu Kultury Bezpieczeństwa w Transporcie Kolejowym organizowanym przez Prezesa UTK – liczymy, że potencjał wpływu na bezpieczeństwo zostanie w ten sposób wyróżniony. – podkreśla Prezes INFRACERT TSI.

Drzemiący potencjał

Możliwości, jakie otwiera system Maszynista 5.0 zostały dostrzeżone przez wielu specjalistów w branży. Wynikom prac zespołu badaczy Infracert TSI przygląda się cały rynek kolejowy, dlatego jesteśmy pewni, że jest to rewolucja w bezpieczeństwie transportu kolejowego, która ma miejsce już dziś, na naszych oczach. – Podsumowuje Prezes INFRACERT TSI, Andrzej Maciejewski.

 INFRACERT TSI

 

Galeria

  • Powiększ zdjęcie logo Infracert TSI

    logo Infracert TSI

  • Powiększ zdjęcie Widok z badania – mapa skupienia wzroku, tzw. „heatmap”

    Widok z badania – mapa skupienia wzroku, tzw. „heatmap”

  • Powiększ zdjęcie Widok z badania – skupienie wzroku na semaforze

    Widok z badania – skupienie wzroku na semaforze

  • Powiększ zdjęcie Prezentacja działania eye-trackera w czasie targów Innotrans 2018 w Berlinie

    Prezentacja działania eye-trackera w czasie targów Innotrans 2018 w Berlinie